Το βιβλίο επιχειρεί να ψαύσει την σεσκλιώτικη τοπικότητα. Το ενδιαφέρον για το Σέσκλο αυξήθηκε από τη διαπίστωση ότι απουσίαζε από τη βιβλιογραφία. Αν εξαιρέσουμε το προϊστορικό Σέσκλο που αναδείχτηκε σε σύμβολο μιας σημαντικής περιόδου, το ιστορικό Σέσκλο είναι άγνωστο. Γνωρίζουμε αποσπασματικά στοιχεία.
Η πρώτη προσπάθεια ήταν ερασιτεχνική και αφορούσε το βλάχικο γάμο, γραμμένη από έναν δεκετριάχρονο μαθητή Γυμνασίου στο Βόλο και δημοσιευμένη στο περιοδικό Λαογραφία(1963-64: 527-531).
Η δεύτερη καταγραφή λαογραφικού υλικού από το Σέσκλο πραγματοποιήθηκε στην περίοδο 14 Οκτωβρίου -29 Οκτωβρίου 1986 από την Βασιλική Φάτση, επιστημονική συνεργάτιδα του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Το χειρόγραφο της αποστολής βρίσκεται στα αρχεία του Κέντρου και αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο περιλαμβάνει τα λαογραφικό υλικό του Σέσκλου και το δεύτερο αναφέρεται στον Άγιο Γεώργιο Βελεστίνου, το δεύτερο χωριό της λαογραφικής της αποστολής εκείνη τη χρονιά.
Βιβλιοπαρουσιάσεις
Το βιβλίο αυτό δίνει σάρκα στις προσδοκίες των Σεσκλιωτών να καταγραφεί η ιστορική παρουσία του χωριού τους.Έχοντας ως αφετηρία αυτό τον διακαή πόθο η μελέτη επιχειρεί να σύρει τον πέπλο της ιστορικής λήθης και να αποκαλύψει μια ζώσα κοινωνία. Αναφέρεται στη σχέση του οικισμού με το χώρο, τη μυθολογία του τόπου, το ρόλο του Άη Ταξιάρχη.
Ακόμη, φωτίζει τις οικονομικές δραστηριότητες, το ρόλο της Μικρής Βελανιδιάς, την οργάνωση της κοινωνίας και την καταγωγή των πληθυσμιακών ομάδων.
Κορυφαία γεγονότα στην ιστορική πορεία του Σέσκλου, πέρα από την ακμή του προϊστορικού οικισμού, είναι η ανάπτυξη του 18ου και 19ου αιώνα (σε μια περίοδο που ο Βόλος δεν υπήρχε ακόμη) και η εγκατάσταση των Αρβανιτόβλαχων στις αρχές του 20ου αιώνα που αύξησε τον πληθυσμό του τόπου αλλά και ενίσχυσε την κτηνοτροφία.
Το βιβλίο παρακολουθεί τις σχέσεις των παλιών κατοίκων (Γκραίκων) με τους νεοαφιχθέντες (Αρβανιτόβλαχους) σ’ όλο τον 20ο αιώνα – αλλά και τις αρχές του 21ου. Αυτές οι σχέσεις πέρασαν από πολλά στάδια. Όμως, η εγκατάλειψη του χωριού από τους Γκραίκους είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη επικράτηση, στη μεταπολεμική περίοδο, των Αρβανιτόβλαχων και τη συνακόλουθη βλαχοποίηση του χωριού.
Συγγραφέας: Αυδίκος, Ευάγγελος Γ.
Εκδοτικός Οίκος: Δήμος Αισωνίας
Έτος έκδοσης: 2010
Σελίδες: 352
ISBN: 960-99638-0-3
Κόσμος χωρίς παράδοση είναι ένας κόσμος άδειος. Το παρόν βιβλίο (182 σελ) αναδεικνύει την παράδοση του τόπου μας μέσω του τραγουδιού και της ποίησης.
Το ανά χείρας βιβλίο του καθηγητού Ντούσαν Πόποβιτς, "Ο Τσιντσάρισμα" στη σερβική γλώσσα κυκλοφόρησε το 1937 στο Βελιγράδι. Επί εβδομήντα χρόνια αποτελεί κεντρικό σημείο αναφοράς στην ελληνική βιβλιογραφία και διαπραγματεύεται την παρουσία των βλαχοφώνων Ελλήνων, αλλά και των ταυτόσημων άλλων ελληνικών κοινοτήτων, στα Βαλκάνια και στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων με επίκεντρο τον ευρύ χώρο της Γιουγκοσλαβίας. [...]
(από την εισαγωγή, Νικόλαος Ι. Μέρτζος, Πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών)
Το περισπούδαστο αυτό σύγγραμμα δημοσιεύει εξαιρετικής σημασίας τεκμηριωμένες πληροφορίες που αποδεικνύουν λεπτομερώς ότι επί τρεις αιώνες, από τον 17ο αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ού, οι Βλάχοι κατείχαν δεσπόζουσα θέση στα Βαλκάνια και στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων όπου ανέπτυξαν την ελληνική παιδεία, την οικονομία, τον Διαφωτισμό και την κατά τόπους αστική τάξη στις βαλκανικές χώρες και σε μεγάλο τμήμα της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Γι' αυτό, επί 83 έτη το σύγγραμμα παραμένει κεντρικό σημείο αναφοράς στη διεθνή βιβλιογραφία και η έκδοσή του στην ελληνική γλώσσα καλύπτει ένα κενό της ελληνικής επιστήμης.
Συγγραφέας: Popovic Dusan
Εκδότης: Ρέκος
ISBN: 978-960-9458-02-3
Έτος έκδοσης: 2010
Νταλιάνα.
Επίθετο βλάχικο, χαρισμένο από τον πατέρα στην κόρη του Αλεξάντρα, μια γυναίκα δυνατή, λεβέντισσα, όπως πολλές γυναίκες της υπαίθρου και όχι μόνο, τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.
Γυναίκες που κόντρα στις σκληρές κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες της νιότης τους ή εξ αιτίας αυτών διαμόρφωσαν γρανιτένιο χαρακτήρα και θέληση ατσάλινη ώστε να υπερβούν την ίδια τους τη φύση και σε πείσμα της τσιγκούνας τύχης τους -πόλεμοι, κοινωνική κριτική, αδυσώπητη ενίοτε, οικονομικές στερήσεις- να μεγαλουργήσουν σε αυτό που ήταν το δικό τους μετερίζι παραδοσιακά, η οικογένεια. Η δημιουργία δεμένων και αγαπημένων πολυπληθών οικογενειών ήταν ο στόχος και η δικαίωση πολλών δυναμικών και ανήσυχων γυναικών τα «σφιχτά», από πολλές απόψεις, εκείνα χρόνια.
Η ιστορία εξελίσσεται σε ένα χώρο με ιδιαίτερα δύσκολο τρόπο ζωής τουλάχιστον τα πρώτα πενήντα χρόνια του προηγούμενου αιώνα. Ήταν ο τρόπος ζωής κάποιων βλαχόφωνων οικογενειών που, λόγω επαγγέλματος και καιρικών συνθηκών, αναγκάζονταν να μετακινούνται κάθε χρόνο από τα ορεινά, αφιλόξενα το χειμώνα για εκείνους και τα κοπάδια τους, στα πεδινά. Στη διαρκή αυτή «περιπέτεια», οι γυναίκες σύντροφοι και συνοδοιπόροι επωμίζονταν ένα μεγάλο κομμάτι των εργασιών και συμβίωναν τις αναπόφευκτες δυσκολίες.
To Λεύκωμα αυτό είναι αποτέλεσμα μιας επίπονης και δύσκολης προσπάθειας. Καρπός της επιθυμίας ενός ανθρώπου να αναδειχθεί ο τόπος που γεννήθηκε και μεγάλωσε.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας και συλλογής επισκέφτηκα όλα τα σπίτια των συγχωριανών μου. Με λύπη μου άκουγα πως σημαντικό φωτογραφικό υλικό, είτε είχε υποστεί τη φθορά από φυσικές καταστροφές, είτε είχε χαθεί ολοσχερώς στη λαίλαπα της φωτιάς κατά τη διάρκεια της Κατοχής ή του Εμφυλίου. Είχα την αίσθηση ότι έδινα μάχη με το χρόνο. Με ενθάρρυνε η πίστη ότι η συλλογή κι η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση του υλικού θα συνέβαλε στη διάσωση του πολύπτυχου παρελθόντος της ορεινής μου πατρίδας. Προχώρησα με την πεποίθηση ότι η αξία αυτής της δουλειάς ξεπερνά τη συγκυρία ή την έκδοση ενός λευκώματος κι ότι θα επαυξάνεται με το χρόνο καθώς θα καθίσταται ολοένα και πιο πολύ και για περισσότερους σημείο αναφοράς και μέσο αναζήτησης της πολύπλευρης ιστορίας της Μηλιάς.
Διάβασα το βιβλίο του Weigand (διαπρεπής Γερμανός ρωμανιστής, βαλκανολόγος, σλαβολόγος, λεξικογράφος, διαλεκτολόγος και εθνολόγος), με τίτλο «Οι Αρωμούνοι(Βλάχοι) ,Τόμος Α, ο χώρος και οι άνθρωποι» σε μετάφραση του γεωγράφου καθηγητή Thede Kahl .To βιβλίο προλογίζουν το Δ.Σ. του Φιλολογικού ,Ιστορικού, Λογοτεχνικού Συνδέσμου Τρικάλων, ο μεταφραστής και ο έγκριτος ρωμανιστής βαλκανολόγος Δρ Αχιλλέας Λαζάρου.Μεταφράστηκε στα ελληνικά το 2001 (ενώ είχε γραφτεί το 1895).
Η συνεχιζόμενη και κλιμακούμενη τελευταία ποικιλότροπη προπαγανδιστική εκστρατεία, η οποία εκπορεύεται από το εξωτερικό και έχει ως στόχο τους Βλάχους της Ελλάδας χρησιμοποιεί ,όπως παλιά (ρουμάνικη προπαγάνδα), και το βιβλίο αυτό ως πηγή για την επίτευξη των στόχων της(άποψη του Φ.Ι.Λ.Ο.Σ.). Έτσι καλώς έκανε ο Φ.Ι.Λ.Ο.Σ να εκδώσει το βιβλίο στα ελληνικά για να ενημερωθεί και το ελληνικό κοινό, να μελετήσει και να σχηματίσει προσωπική άποψη.