Βιβλιοπαρουσιάσεις

Ενδυμασία και κοινωνία στην Κλεισούρα Καστοριάς

Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσιάσεις - Εκδόσεις    Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 21 Απριλίου 2014 20:59    Εμφανίσεις: 2864

Ο Νικόλαος Σιώκης, καταγόμενος από την Κλεισούρα, περίφημο βλαχοχώρι της Καστοριάς (γνωστό και ως Βλαχοκλεισούρα), επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του παρουσιάζοντας σε έναν καλαίσθητο τόμο περιεκτική μελέτη του για την εξέλιξη της ενδυμασίας των κατοίκων της Κλεισούρας (Ενδυμασία και κοινωνία στην Κλεισούρα Καστοριάς. Μελέτη βασισμένη σε φωτογραφικά τεκμήρια) κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ού(σελ. 7-27), στηριζόμενη σε πλούσιο φωτογραφικό υλικό που αποτελείται από 473 φωτογραφίες.
Συγγραφέας μιας διδακτορικής διατριβής στην Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ με θέμα Η πνευματική ζωή στην Δυτική Μακεδονία: Η Κλεισούρα κατά τον 19ο αιώνα επί τη βάσει ανέκδοτων εκκλησιαστικών κωδίκων, εγγράφων και λοιπών πηγών (Θεσσαλονίκη 2010) εργάστηκε επί πολλά έτη (και συστηματικότερα από το 2004) με στόχο τη συλλογή του υλικού από αρχεία φωτογράφων της περιοχής και κυριότερα από πολυάριθμες οικογένειες Κλεισουριωτών εγκατεστημένες κυρίως στη Θεσσαλονίκη και αλλού.

Περισσότερα...

Τοπωνυμικό της Βλαχόφωνης (Καραγκούνικης) περιοχής της Ακαρνανίας

Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσιάσεις - Εκδόσεις    Δημοσιεύτηκε: Πέμπτη, 10 Απριλίου 2014 23:51    Εμφανίσεις: 4449

Γεωγραφική και Ιστορική επισκόπηση-Ιδίωμα
Οι Βλάχοι (Καραγκούνηδες) της Ακαρνανίας αποτελούν σήμερα τη νοτιότερη βλαχόφωνη γλωσσική ομάδα στην Ελλάδα αλλά και στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο. Η γλώσσα τους διαφοροποιείται σε σημαντικό βαθμό από αυτή των υπόλοιπων Βλάχων και αποτελεί τυπικά και ουσιαστικά μία από τις διαλέκτους της Βλάχικης γλώσσας. Η διάλεκτος αυτή όμως συρρικνώνεται καθημερινά και βρίσκεται σήμερα ένα βήμα πριν την ολοκληρωτική εξαφάνισή της, τον γλωσσικό θάνατο. Είναι επείγουσα ανάγκη επομένως να καταγραφεί οτιδήποτε υλικό (ιδιαίτερα γλωσσικό) σχετίζεται με τη συγκεκριμένη διάλεκτο. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το βιβλίο αυτό το οποίο περιλαμβάνει μια συλλογή 230 μικροτοπωνυμίων, μακροτοπωνυμίων και οικωνυμίων της βλαχόφωνης περιοχής της Ακαρνανίας. Τα τοπωνύμια έχουν χαρακτηριστεί ως επιγραφές σκαλισμένες πάνω στο έδαφος. Η αξία επομένως καταγραφής τους είναι πάρα πολύ σημαντική. 

Ιδιαίτερα χρήσιμη όμως είναι η τοπωνυμική έρευνα, όταν αφορά λαούς ή γλωσσικές ομάδες των οποίων η γλώσσα είναι αμαρτύρητη, δηλαδή δεν έχει γραπτή παράδοση. Σε αυτή την κατηγορία γλωσσών ανήκει και το Βλάχικο ιδίωμα που μελετάμε. Τέλος το βιβλίο περιλαμβάνει σύντομη ιστορική επισκόπηση της συγκεκριμένης γλωσσικής ομάδας καθώς και γεωγραφική εξέταση της περιοχής στην οποία σήμερα κατοικούν τα μέλη της.

Περισσότερα...

Επανέκδοση: Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων - Αστέριος Ι. Κουκούδης

Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσιάσεις - Εκδόσεις    Δημοσιεύτηκε: Πέμπτη, 20 Μαρτίου 2014 17:05    Εμφανίσεις: 2970

Επανεκδόθηκε και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΖΗΤΡΟΣ, με μαλακό καπάκι, μικρότερο σχήμα και σαφώς πιο προσιτή τιμή, ο δεύτερος τόμος, Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων, της βραβευμένης από την Ακαδημία Αθηνών τετράτομης ενότητας "Μελέτες για τους Βλάχους" του Αστέριου Ι. Κουκούδη.

Με ορόσημο το 1769, το έτος της πρώτης «καταστροφής» της Μοσχόπολης, οι Βλάχοι ξεκινούν την πλέον βεβαιωμένη «Διασπορά» τους από το Νότο προς το Βορρά. Μεγάλες ή μικρότερες ομάδες εγκαταλείπουν το μητροπολιτικό τους χώρο στη ραχοκοκαλιά της Πίνδου, προς τον ορίζοντα των Βαλκανίων και ακόμη πιο πέρα. Πλημμυρίζουν τα μακεδονικά εδάφη, δημιουργώντας νέους οικισμούς στα ορεινά και παροικίες στις αναπτυσσόμενες πολιτείες. Φτάνουν στις πλαγιές της Ροδόπης, του Δυτικού Αίμου και τις πολιτείες της Βουλγαρίας. Εδραιώνουν εγκαταστάσεις στις πόλεις του Κοσόβου και της Σερβίας.

Περισσότερα...

Παρουσίαση βιβλίου: Απο την ζωη των Βλάχων του Τάκη Γκαλαΐτση, Κώστας Δ. Ντίνας

Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσιάσεις - Εκδόσεις    Δημοσιεύτηκε: Τετάρτη, 12 Μαρτίου 2014 21:45    Εμφανίσεις: 3120

Κυρίες και κύριοι, απόψε θα αρχίσω πιο αισιόδοξα από άλλες φορές που καλούμαι να μιλήσω για κάποιο βλαχολογικό θέμα· δε θα θα πω ότι: «ότι όπως έχει πολλές φορές μέχρι τώρα τονιστεί, με το τέλος του 20ού αιώνα λήγει ουσιαστικά ο ιστορικός ρόλος των Bλάχων ως ενός διακριτού τμήματος του ελληνισμού, του οποίου αποτελούν εκλεκτό κομμάτι». Κι ο λόγος είναι ο τόπος αυτός και οι άνθρωποί του. Παρακολουθώ χρόνια κι εκτιμώ την πολιτιστική δραστηριότητα των Βλάχων της Βέροιας, που αποτελούν ιδρυτικό μέλος και έναν από τους πιο δραστήριους συλλόγους της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων· ιδίως όμως παρακολουθώ τους ανθρώπους του που προσπαθούν να προσεγγίσουν και επιστημονικά κάποια ζητήματα που έχουν σχέση με την αυτογνωσία τους και επιλέγουν να αναδείξουν τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητές τους μέσα στον ελληνικό κορμό.

Για τη ζωή και τις δραστηριότητες των Bλάχων, τα ήθη και τα έθιμά τους, τα τραγούδια και τους θρύλους τους, τις αγωνίες και τους αγώνες τους έχουν γραφεί πολλές χιλιάδες σελίδες, σε βαθμό που να μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι έχουν γραφεί σχεδόν τα πάντα γι' αυτούς. Όποιος, λοιπόν, επιχειρεί να ξανακαταπιαστεί με το θέμα πρέπει πράγματι να έχει κάτι καινούργιο να πει ή να δει τα πράγματα από μιαν άλλη, νέα σκοπιά, ή να φέρει στο φως νέα στοιχεία, για να μην  ξεπέσει σε κοινοτοπίες και χιλιοειπωμένα πράγματα.

Περισσότερα...

Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι (1903-1913), Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών

Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσιάσεις - Εκδόσεις    Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 30 Σεπτεμβρίου 2013 22:24    Εμφανίσεις: 7549

Οι γηγενείς Μακεδονομάχοι πολέμησαν και αυτοί για την ελευθερία της Μακεδονίας, αλλά διέφεραν σε πολλά από τους επήλυδες Μακεδονομάχους, από τον Παύλο Μελά, τον Γεώργιο Τσόντο-Βάρδα, τον Ιωάννη Καραβίτη και άλλους, Ελληνικής, Βλαχικής, Αλβανικής ή Σλαβικής Φωνής, πολέμησαν για την Ελληνική Μακεδονία από κοινού με τους αλλους Έλληνες Μακεδονομάχους. Δεν διακρίνονταν από τους άλλους Έλληνες, ούτε οι ίδιοι διέκριναν τον εαυτό τους: Έλληνες όλοι για την Ελληνική Μακεδονία. Διακρίνονταν από τους άλλους, τους Νότιους Έλληνες, από το γεγονός ότι οι γηγενείς δεν ήταν περαστικοί όπως το νερό της βροχής, αλλά μόνιμοι, όπως τα ψηλά βουνά τους. Σε αντίθεση με τους επήλυδες οι γηγενείς Μακεδονομάχοιδεν χρειάζονταν διάκριση, επειδή ήταν διακεκριμένοι στον τόπο τους.
Τον χειμώνα οι επήλυδες Μακεδονομάχοι έφευγαν, όπως οι νομάδες, για τον θερμότερο Νότο: εκεί ξεχείμαζαν, εκεί στρατολογούσαν ή στρατολογούνταν, εκεί συνήπταν συμφωνίες. Οι γηγενείς, αντιθέτως, υπέμεναν τις κακουχίες και ανέμεναν την άνοιξη σκεπασμένοι από τα χιόνια της Μακεδονίας. Εκεί συνέχιζαν να εκκλησιάζονται στην Ορθόδοξη εκκλησία τους, να στέλνουν τα παιδιά τους στο ελληνικό σχολείο. Η εμμονή στα πάτρια συνιστούσε αδιάσειστη ταυτότητα ελληνική.

Περισσότερα...

Παρουσίαση του βιβλίου «Τα τοπωνύμια του Λιβαδίου Ολύμπου»

Κατηγορία: Βιβλιοπαρουσιάσεις - Εκδόσεις    Δημοσιεύτηκε: Δευτέρα, 12 Αυγούστου 2013 16:00    Εμφανίσεις: 4138

Του Γιωργου Συνεφάκη.
Πριν ξεκινήσω την ομιλία μου για το βιβλίο «ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΤΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ» με συγγραφείς τον Κώστα Προκόβα και τον καθηγητή του Α.Π.Θ. Νίκο Κατσάνη, επιτρέψτε μου ένα μικρό σχόλιο, φαινομενικά εκτός θέματος:
Θα ήθελα να τονίσω έντονα το πόσο σημαδιακή είναι αυτή η σημερινή ημέρα. Συμπυκνώνει όλο αυτό που εγώ τουλάχιστον θεωρώ ότι είναι η Ελλάδα μας. Η άλλη Ελλάδα, η Ελλάδα της ευαισθησίας, η Ελλάδα της τρυφεράδας, αυτή που δεν ακκίζεται ή αποχαυνώνεται μπροστά στις οθόνες της τηλεόρασης, η Ελλάδα η σεμνή, η πραγματική Ελλάδα μας. Ένα μείγμα, ένα κράμα χαρμολύπης, όπου το συγκινησιακό εναλλάσσεται διαρκώς, μεταπηδάει με απόλυτα αρμονικό τρόπο από τη λύπη στη χαρά, από το τραγικό στο χαρωπό, από την δυσθυμία στην ανάταση της ψυχής, από το δάκρυ στο χαμόγελο. Κι αυτή η σύζευξη θα έλεγα ότι γίνεται με έναν τρόπο απολύτως ανθρώπινο, με έναν τρόπο απέριττης ευγένειας και ομορφιάς. Από το ετήσιο μνημόσυνο λοιπόν του πολυαγαπημένου μας Γιάννη Τριάρχου που τόσο μου λείπει -όπως και σε όλους μας-, στην παρουσίαση των βιβλίων του πολυαγαπημένου μας Κώστα Προκόβα. Από το “Αιωνία σου η μνήμη Γιάννη μας”, στο “Να είσαι πάντα γερός Κώστα μας”. Ένα δωρικό μεγαλείο. Από τη λύπη στη χαρά. Αυτή είναι η απόλυτη επιτομή της χαρμολύπης. Είναι τελικά ο κοινωνικός μας πλούτος, η συναισθηματική μας εστία, ο οίκος της ψυχής μας, το απόλυτο ελληνικό Ήθος, με την αρχαία έννοια του όρου. “Φύλαγέ λοιπόν Θεέ μου τουλάχιστον όσα έχουν πεθάνει”, αλλά “Φύλαγέ επίσης Θεέ μου και όσα δεν θα πεθάνουν ποτέ”. 

Περισσότερα...