Βιβλιοπαρουσιάσεις

Άηντιτσι σ’ αντουτσέμου αμίντι άνιε ατσέγι τιρκούτσιε
Ελάτε να θυμηθούμε τα περασμένα χρόνια
γιου κιντά κιντέζιε ριμένιε ατσέγι βρούτσιε.
όταν τραγουδούσαν οι τραγουδοποιοί, οι αγαπημένοι Βλάχοι.
Γιου φέτιλι μπιγκά φουστένλι κου ταμτέλι
Όταν τα κορίτσια φόραγαν φουστάνια με δαντέλες
σι’ άντα μπέρου αβιά κουράου ντι μιρτζέλι.
και στη μέση είχανε ζώνες από χάντρες.
Φέτιλι κα λούνα, φιτσόριε κα σόρι
Τα κορίτσια σαν φεγγάρι, τα αγόρια σαν τον ήλιο
άντα λι αντούκου αμίντι ίνιμα μι ντόρι.
όταν τα φέρνω στο μυαλό η καρδιά μου με πονάει.

Γιατί έγραψα αυτό το βιβλίο

Δεν είμαι ιστορικός, ανθρωπολόγος, ερευνήτρια ή εθνολόγος.
Δεν είμαι ο πλέον ειδικός άνθρωπος που θα μπορούσε να μιλήσει για τον πολιτισμό των Βλάχων. Διαπρεπείς ιστορικοί, καθηγητές πανεπιστημίων, ερευνητές, λαογράφοι κ.ά. έχουν ασχοληθεί εκτενώς με το θέμα αυτό. Η σχετική με τη βλάχικη καταγωγή αναφορά, που θα συναντήσετε στο πρώτο μέρος του βιβλίου, είναι στην ουσία πιστή αντιγραφή από μια σειρά μελετών που έκαναν συγγραφείς, απόλυτα καταρτισμένοι πάνω στη βλάχικη κουλτούρα. Ενέταξα το κομμάτι αυτό στην έρευνα μου, με σκοπό να λάβουν μια γενική πληροφόρηση εκείνοι οι αναγνώστες που δεν έχουν ιδιαίτερη γνώση πάνω την ιστορία αυτού του τόσο ενδιαφέροντος πληθυσμού.

Γεννήθηκα στις 13.12.1940. Στην Ήπειρο κάτω από το χωριό Λάβντανη (Λάβδανη), στα παραποταμάκια του ποταμού Καλαμά, όπου περνούσε η στάνη του νομά πατέρα μου, όπου εκείνη τη χρονιά, λόγω του πολέμου, καθυστέρησαν, ενώ έπρεπε να φύγουν το Νοέμβρη έφυγαν το Δεκέμβρη και η δύστυχη λεχώνα μάνα μου έπρεπε να περπατήσει 4-5 μέρες μέχρι να φτάσουν στα χειμαδιά τους στο Στίλο απέναντι από την Κέρκυρα, όπου θα έμεναν στις αχυροκαλύβες. Εκεί έμεναν με τις στάνες τους μέχρι την άνοιξη, όπου έβγαιναν στο Πωγώνι, στη Νεμέρτσικα και σε άλλα ψηλά βουνά, ζώντας τη νομαδική ζωή απο τότε που γεννήθηκα μέχρι που πήγα στρατιώτης. Αγάπησα τη φύση και τα ζώα στα όμορφα βοσκοτόπια της Ηπείρου, γι' αυτό και όλα μου τα ποιήματα τα υπογράφω ως «βοσκός».

ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
"Φύλαγέ μου, Θεέ μου, τουλάχιστον όσα έχουν πεθάνει" Κική Δημουλά, Ακαδημαϊκός
Οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Δίχως μνήμη, ο άνθρωπος θα ήταν απλώς μία ακόμη ψηφίδα στο μωσαϊκό της πανίδας του κόσμου, θα ήταν ένας απλός τροφοσυλλεκτικός οργανισμός με στόχο την αυτοσυντήρησή του, έως ότου κλείσει τον βιολογικό του κύκλο.
Μνήμη λοιπόν, δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου να διατηρεί γνώσεις ή εντυπώσεις και να τις ανακαλεί, όταν και όποτε θέλει, για να αναπλάθει πληροφορίες ή εμπειρίες. Μνήμη λοιπόν, η μητέρα της σοφίας κατά τον Αισχύλο, η σωτηρία των αισθήσεων κατά τον Πλάτωνα, η βίγλα η αψηλή στα φρένα μας κατά τον Νίκο Καζαντζάκη, η ιδιωτική λογοτεχνία του κάθε ανθρώπου κατά τον Άλντους Χάξλεϋ.

Πόσο λίγο ταξιδεύουμε στὰ Βαλκάνια!! Κιὅμως ὅσοι εἶχαν τὴν ἔμπνευση καὶ τὴν περιέργεια νὰ περιηγηθοῦν ἢ κι ἁπλῶς νὰἐπισκεφθοῦν τὴν κεντρικὴ Μακεδονία κιἰδίως τὰ μέρη γύρω στὶς μεγάλες λίμνες τῆςἈχρίδας, τῆς Πρέσπας, τῆς Καστοριᾶς, τοῦὈστρόβου, καθὼς καὶ τῆς Μαλίκης, αἰσθάνθηκαν μίαν ἀπὸ τῆς ζωηρότερες καὶ βαθύτερες ἐκπλήξεις. Οἱ περιοχὲς αὐτές, μὲ τὰ καταγριὰ καὶ γραφικὰ βουνά, μὲ τὶς ἀπότομες κι ἀπρόσιτες κλεισοῦρες, μὲ τὰ φαράγγια, μὲ τὶς πρόσχαρες κοιλάδες, μὲ τὶς πηγές, μὲ τὰποτάμια καὶ πρὸ πάντων μὲ τὶς ἐξαίσιες λίμνες τους, ἀποτελοῦν τὰμαγευτικότερα τοπία τῆς Βαλκανικῆς κι ἴσως καὶ τῆς Εὐρώπης. Ἡ Ἀχρίδα εἶναι μία ἀπὸ τὶς ὡραιότερες λίμνες τοῦ κόσμου καὶ μονάχα μὲ κείνη τῆς Γενεύης μπορεῖ νὰ παραβληθεῖ.
Τὰ νερὰ τῆς εἶναι τόσο διάφανα καὶ κρυστάλλινα, ἑνὸς τέτοιου ἀσπρογάλαζου χρωματισμοῦ, μ’ ἀποχρώσεις, ποῦ κάθε στιγμὴ κιἀλλάζουν, ὥστε ὅλοι ὅσοι τὴν περιηγήθηκαν ἔμειναν σὰ σαστισμένοι ἀπὸ τὴνἀνείπωτη γοητεία της. Ἀπὸ τοὺς δικούς μας ὁ Καρμίτσης ὁ Δήμιτσας κι ἄλλοι·ἀπὸ τοὺς ξένους ὁ Πουκεβίλλ, ὁ Μπωζούρ, ὁ Ἀμὶ Μπουέ, ὁ Χᾶν  κι ἄλλοι δὲν βρίσκουν λέξεις γιὰ νὰ τὴν ὑμνήσουν. Ἀλλὰ καὶ τὰ γύρωθε λεκανοπέδια κι οἱπλαγιὲς τῆς περιοχῆς αὐτῆς προσφέρουν μίαν ἐκπληκτικὴ θέα στὸν ἐπισκέπτηἢ τὸ στρατοκόπο, ποῦ δὲν περιμένει ποτὲ πὼς ἐκεῖ ψηλὰ καὶ σ’ ἕνα ὑψόμετρο, ποὺ κυμαίνεται ἀνάμεσα στὰ 800 καὶ 1000 μέτρα, στὸ κέντρο τῆς Μακεδονίας, μπορεῖ νὰ νοιώσει τόσες συγκινήσεις ποὺ τοῦ δίνει ἡ γύρω θαυμαστὴ φύση.

Όταν τα ‘παιδία παίζει’, η παιδεία χαμογελά

Το παιχνίδι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα αποτελεί αντικείμενο μελέτης και έρευνας, κυρίως λόγω της επιρροής του στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Πάνω από 50 λαξευμένα παιχνίδια στα δάπεδα και στα σκαλιά των ναών της Ακρόπολης εντόπισαν οι αρχαιολόγοι κατά τις εργασίες αναστήλωσης του Παρθενώνα. Τα παιδία παίζει και μάλιστα, εκείνα τα παιδιά των αρχαίων χρόνων, κάθε ηλικίας, έπαιζαν παιχνίδια στα σκαλιά και στα δάπεδα των ναών του Ιερού Βράχου. Η Αθηνά και ο οίκος της ήταν πολύ οικείος χώρος γι’ αυτούς. Έτσι, χάραζαν στο δάπεδο και στα σκαλιά του παιχνίδια στρατηγικής και δεξιοτεχνίας. Η χρονολόγησή τους είναι ασαφής λόγω της διαχρονικότητάς τους.
Πράγματα απολύτως λογικά, μια που παιδί και παιχνίδι είναι έννοιες αλληλένδετες. Η σημασία του παιχνιδιού για το παιδί έγκειται στον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και του ψυχισμού του ήδη από τη βρεφική ηλικία. Το παιδί παίζει για να ανταποκριθεί σε μια πρόκληση της φύσης, προετοιμάζοντας τη βιολογική και ψυχική του εξέλιξη, να ανακαλύψει τον πραγματικό κόσμο και να προσαρμοστεί σ’ αυτόν. Λαμβάνει ερεθίσματα, εξασκεί την εφευρετικότητα και εκφράζει τη δημιουργικότητά του, αναπτύσσει σταδιακά τη γλώσσα, την κρίση και τη λογική. Παράλληλα, μέσω του παιχνιδιού, το παιδί εξετάζει και αντιλαμβάνεται με το δικό του τρόπο τις σχέσεις του με τους γονείς και τους συνομήλικούς του, κοινωνικοποιείται και μαθαίνει να συνεργάζεται. Το παιχνίδι είναι μία από τις κορυφαίες μορφές πολιτιστικής έκφρασης, γιατί δημιουργήθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως μέσο προετοιμασίας του νεαρού ατόμου για τη ζωή στην εκάστοτε εποχή. Το παιχνίδι των παιδιών είναι ο κόσμος των μεγάλων σε μικρογραφία, είναι ο διάλογος του κόσμου των ενηλίκων με τον κόσμο των παιδιών, είναι ο αντικατοπτρισμός του πολιτισμού, των ηθών και των αξιών κάθε εποχής.