Σκαρφαλωμένο σε μια απότομη πλαγιά των Τζουμέρκων, το Γαρδίκι δεσπόζει με την παρουσία του σε ένα από τα ομορφότερα κομμάτια της Νότιας Πίνδου, στην ξακουστή περιοχή του Ασπροποτάμου. Η άγρια μα συνάμα ξεχωριστή φυσική ομορφιά του σε συγκερασμό με το παραδοσιακό βλάχικο χρώμα του καθιστούν το χωριό αληθινή πρόκληση, τόσο για τον ξένο επισκέπτη όσο και για τον ντόπιο παραθεριστή.
Υπό το φως μάλιστα της αξιόλογης ιστορικότητας του χώρου, αλλά και της πολυποίκιλης παράδοσης που συντηρεί, το "τρανό" Γαρδίκι συνιστά πραγματικά μια αξία. Μια αξία σταθερή και διαχρονική, παρά τις όποιες, αναπόφευκτες ίσως, αλλοιώσεις. Μια αξία την οποία δεν ενστερνίζονται μόνο οι μεγαλύτεροι, που τρέφουν ανεξάντλητη αγάπη για το χωριό, αλλά και η γαρδικιώτικη νεολαία, η βάσιμη ελπίδα του χωριού για το μέλλον.
Βλαχοχώρια
Τα Μεγάλα Λιβάδια, μία από τις τελευταίες εξαιρεθείσες και εναπομείναντες κοινότητες της Ελλάδας, υπάγονται στην επαρχία Παιονίας του νομού Κιλκίς. Είναι κτισμένα πάνω στο κεντρικό οροπέδιο του δασωμένου Πάικου, σε ύψος 1.200 περίπου μέτρων και σε απόσταση 28 χιλιομέτρων δυτικά της Γουμένισσας. Τη χειμερινή περίοδο και η έδρα της κοινότητας μεταφέρεται στη γειτονική Αξιούπολη.
Η ιστορία του χωριού μας μπορεί να μην είναι πολύ παλιά, όμως η ιστορία των κατοίκων του είναι ένα κεφάλαιο της ιστορίας των περήφανων Βλάχων της Ελλάδας. Μέχρι τα γεγονότα της Κατοχής και του Εμφυλίου τα Μεγάλα Λιβάδια, μαζί με τον περιφερειακό οικισμό των Μικρών Λιβαδίων, ήταν μία από τις μεγαλύτερες και ακμαιότερες βλάχικες κοινότητες της Μακεδονίας.
Το χωριό Αρχάγγελος δεσπόζει στο όρος Πάϊκο, στα 820 μ. υψόμετρο, στο Δήμο Εξαπλατάνου του Νομού Πέλλας στη κεντρική Μακεδονία. Είναι ένα πανέμορφο χωριό με πλούσια παραδοσιακά στοιχεία, μέσα σε ένα γαλήνιο φυσικό τοπίο με καταπράσινα δάση από οξιές, πανύψηλες δρυς και χιλιάδες κερασιές.
Μέχρι το 1919 το όνομά του χωριού ήταν Όσσιανη.
Οι Κάτοικοι του Χωριού είναι Μογλενίτες Βλάχοι με ιδιαίτερη πολιτισμική παράδοση η οποία διαφέρει από αυτή των Βλάχων των άλλων περιοχών της Ελλάδας.Είναι το μεγαλύτερο από τα Μογλενίτικα Βλαχοχώρια της Καρατζόβας με 700 περίπου μόνιμους κατοίκους. Σημαντικότατο αξιοθέατο του χωριού καθώς και όλου του Νομού αποτελεί η Ιερά Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ που προσελκύει προσκυνητές από όλη την Ελλάδα.Οι κάτοικοι του χωριού και της γύρω περιοχής, στηρίζουν την Μονή και το ιερό έργο της Μοναστικής Αδελφότητας.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η παλαιότατη εκκλησία του χωριού ο 'Aγιος Νικόλαος με την πλούσια Αγιογράφησή της και η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των παλαιών σπιτιών του Χωριού.Το χωρίο πανηγυρίζει στις 6 Σεπτεμβρίου.
Στις κορυφές της Πίνδου Χτισμένο πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης Τύμφη, το Μέτσοβο είναι ένα από τα πιο γραφικά μέρη της Ελλάδας. Σήμερα είναι ένα από τα πλέον τουριστικά μέρη της Ηπείρου, που εξελίσσεται χρόνο με το χρόνο. Ο παραδοσιακός του χαρακτήρας έχει διατηρηθεί σε σημείο που εντυπωσιάζει, ενώ γύρω απλώνεται ένα φυσικό τοπίο με μοναδική ομορφιά.
Δίπλα στην παραδοσιακή μορφή, προβάλλουν η πρωτοτυπία και η ζωντάνια της έκφρασης. Σπίτια με σκαλιστές πέτρες και ξύλινη επένδυση, γραφικά καλντερίμια, βρύσες μοναδικού σχεδιασμού με γάργαρα τρεχούμενα νερά, αναστηλωμένοι νερόμυλοι. Ο επισκέπτης συναντά ακόμη ανθρώπους που κρατούν τα παραδοσιακά έθιμα, φορούν τοπικές φορεσιές, δίνοντας έτσι μια φυσιογνωμία στην πόλη τους που δεν συναντάται πουθενά αλλού.