Με τον Κώστα Κρυστάλλη η ελληνική ποίηση, που ως τότε ήταν κυρίως ψεύτικη, ρομαντική και κλαψιάρικη, βρήκε μιά καινούρια νότα, εύρωστη, λεβέντικη και γνήσια ελληνική.
Μας ζωντάνεψε τον κόσμο του χωριού και της στάνης· του βουνού και του δάσους, της ορεινής ομορφιάς και της εθνικής μας παράδοσης. Ήταν μιά σημαντική στροφή της ποιητικής έμπνευσης προς την ντόπια παράδοση και μάλιστα με τα μέτρα που ήταν σε χρήση και στο δημοτικό τραγούδι, με τον λαϊκό δεκαπεντασύλλαβο. H ποίηση αυτή αγαπήθηκε αμέσως από το ελληνικό κοινό και εξακολουθεί να αγαπιέται ακόμα, όπως αγαπήθηκε και ο ποιητής, στον οποίο η λατρεία του κοινού έχει στήσει ως σήμερα τέσσερεις προτομές (στην Πεντέλη, στην Αρτα, στα Γιάννενα και στή Λάρισα).
Στην προτίμηση αυτή συντέλεσαν ασφαλώς και οι δραματικές συνθήκες κάτω από τις οποίες έζησε ο ποιητής, που πέθανε άλλωστε πολύ νέος, σχεδόν παιδί, μόλις είκοσι έξι χρονών.
Ο ΒΛΑΧΟΦΩΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΣΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ •Γράφει ο Αχιλλέας Γ. Λαζάρου
Την εποποιία της μεγάλης εθνικής επαναστάσεως του 1821 δημιούργησε σε ολόκληρο το ελληνικό έθνος. Από τον Ακρίτα του ελληνικού – νότου, την Κύπρο, έως τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, στις οποίες ο Ελληνισμός υπερέβαινε το εκατομμύριο ψυχών μεγαλοδύναμων, ενώ στην ελληνική χερσόνησο μόλις έφθαναν τις 800.000 χιλιάδες, καθώς και στην πολύπικρη ανά τον κόσμο ξενιτιά, όπου είχαν ιδρύσει περίφημες παροικίες, οι Πανέλληνες επί αιώνες διακατέχονται διαρκώς από διακαή πόθο να επαναφέρουν την Ελευθερία εκεί όπου γεννήθηκε.
Η μεγάλη συνέχεια της διατήρησης της παράδοσης του Μετσόβου από την περίοδο της Τουρκοκρατίας το 15ο αιώνα ως τις αρχές του 20ου αιώνα, οδήγησε στην απόκτηση ιδιαιτερότητας στη μορφή του ως τοπικού ορεινού πολιτισμού.
Τομείς της τοπικής δημιουργίας συνδέονται με την ιστορία του ορεινού κόσμου της κτηνοτροφίας - τυροκομίας - υφαντικής τέχνης της ξυλογλυπτικής τέχνης (οι γνωστοί Ταλιαδούροι , της τέχνης των κτιστών – μαραγκών - τσαγκάρηδων -ραφτάδων – Χρυσικών - οργανοπαικτών, τη δράση των κιρατζήδων και άλλων κοινωνικών ομάδων.
Με την ευκαιρία αυτής της λαμπρής εκδήλωσης του οργάνωσε ο Πολιτιστικός Συλλόγου Βλάχων Θέρμης και Τριαδίου “Ο Άγιος Νικόλαος” και μας παρουσιάζει ο Σύλλογος Βλάχων Ν. Σερρών “Γεωργάκης Ολύμπιος”, θα ήθελα να σας μιλήσω για το ποιοι ήταν οι Βλάχοι, στα προεπαναστατικά χρόνια και κυρίως στα χρόνια του Αλή Πασά, που τότε εξουσίαζε το σύνολο σχεδόν των μητροπολιτικών βλάχικων οικισμών κατά μήκος της Πίνδου.
Πως άραγε και γιατί οι Βλάχοι βρέθηκαν να είναι από τους βασικούς φορείς της ελληνικής παλιγγενεσίας; Τι ρόλο παίξανε τα περίφημα αρματολίκια ; Πως και γιατί οι Βλάχοι βρέθηκαν να γίνουν από τους βασικότερους φορείς της οικονομικής και πολιτισμικής αναγέννησης και ανάπτυξης της ρωμιοσύνης και του νεότερου ελληνισμού;