Οι μεσαιωνικές κοινωνίες των Βλάχων

cecaumeni strategiconΟι βυζαντινο-βουλγαρικές συγκρούσεις και η οριστική διάλυση του πρώτου βουλγαρικού κράτους το 1018 μ.Χ. φέρνουν στο ιστορικό προσκήνιο των Βαλκανίων ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες που φέρουν τη νεοφανή1 ονομασία Βλάχοι2. Παρά τη γεωγραφική τους διασπορά, αυτοί εμφανίζονται εξαρχής ως φορείς συγκεκριμένων κοινωνικοοικονομικών χαρακτηριστικών, ορισμένα από τα οποία καθίστανται δομικά στοιχεία του τρόπου οργάνωσης των κοινωνιών τους σε όλη τη διάρκεια του παραδοσιακού κόσμου.
Η επισήμανση μίας ρομανικής γλωσσικής ταυτότητας, επιβίωση μίας ανατολικής εκδοχής της sermo vulgaris3, οδήγησε συχνά την ιστορική έρευνα στην αναζήτηση ενός καταγωγικού μύθου για τους Βλάχους. Επικεντρωμένη, κυρίως, σε ερμηνείες που διαπνέονται από τη σύγχρονη εθνολογική πραγματικότητα του βαλκανικού κόσμου, εμβάθυνε συχνά σε προγενέστερες της εμφάνισής τους εποχές. Αγνοήθηκε, έτσι, σε σημαντικό βαθμό το ιστορικό πλαίσιο εντός του οποίου αναδύονται αρχικά οι Βλάχοι, ως διακριτή πληθυσμιακή ομάδα, γεγονός που δεν ευνόησε μία συνολική ανάγνωση των μεσαιωνικών κοινωνιών τους. Ανεξάρτητα, όμως, από τις εθνικές αφηγήσεις αναφορικά με την προέλευσή τους, οι πρώτες ιστορικές αποτυπώσεις σκιαγραφούν έναν πληθυσμό που αναδύθηκε μέσα από τις διαδικασίες συγκρότησης του μεσαιωνικού κόσμου των Βαλκανίων.

31ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων - Δελτίο Τύπου Π.Ο.Π.Σ.Β

31ο Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων. photo: Ηλίας Προβόπουλος

Ανταμώσαμε φέτος στην Αθήνα, την πρωτεύουσα του Νέου Ελληνισμού. Την ευεργετηθείσα πολύτροπα από τους Βλάχους Μεγάλους Εθνικούς Ευεργέτες και έκτοτε έως και σήμερα φιλόξενη, για χιλιάδες επώνυμους κι ανώνυμους συντοπίτες μας, πόλη, όπου εργάζονται και προκόβουν γενιές εσωτερικών οικονομικών μεταναστών βλαχικής καταγωγής από την ελλαδική περιφέρεια.
Με ξεχωριστή και πανθομολογούμενη επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις του 31ου Πανελλήνιου Ανταμώματος της Π ανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων , που πραγματοποιήθηκαν στο Δήμο Πειραιά στις 11 και στο Δήμο Αθηναίων στις 12 και 13 Σεπτεμβρίου 2015 . Την ευθύνη της διοργάνωσης και διεξαγωγής του 31ου Ανταμώματος είχε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων. Οι παράλληλες εκδηλώσεις στον Πειραιά διεξήχθησαν σε συνεργασία με το ν Σ ύ λλ ο γο Γαρδικιωτών και το Δήμο Πειραιά.
Το Αντάμωμα ξεκίνησε την Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου. Το βράδυ της ίδιας ημέρας παρουσιάστηκαν στην πλατεία του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά, από το Σύλλογο Κοκκινοπλιτών με έδρα την Κατερίνη, τα έθιμα του βλάχικου γάμου όπως παραδίδονται στους Κοκκινοπλίτες ενώ ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Σπυρίδωνα Πιερίας παρουσίασε κατά την εκδήλωση παραδοσιακούς βλάχικους χορούς.

Οι Ζάππειες Ολυμπιάδες

Εισιτήριο για την εμποριοβιομηχανική έκθεση του 1859. πηγή: http://mikros-romios.grΗ αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων
1. ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ
1.1. Τα Ολύμπια πρόδρομος της Αναβίωσης
Με την πάροδο των αιώνων πολλοί ήταν αυτοί που αναζητούσαν την κοιτίδα του Ολυμπισμού και κατά καιρούς έκαναν και σκέψεις για την αναβίωση των αγώνων. Την πρώτη προσπάθεια αναβίωσης των αγώνων επιχείρησε σε τοπικό επίπεδο ο δήμος Λετρίνων ( Πύργος Ηλείας ) το 1838.1 Σύμφωνα με τον Ε. Σκιαδά, ο γειτονικός στην Ολυμπία μικρός δήμος των Λετρίνων παίρνοντας αφορμή από την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής αποφάσισε από το 1838 να τελεί εκείνη την ημέρα αναβιωμένους ολυμπιακούς αγώνες. Η σκέψη ήταν ιδιαίτερα σημαντική ως η πρώτη που αντιμετώπιζε πρακτικά την διοργάνωση των αγώνων στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, αλλά τελικά η πρόταση επιτεύχθηκε με την αναβίωση των αγώνων στην Αθήνα το 1896 όπου βρήκε και την εφαρμογή της.2

Ευαγγέλης και Κωνσταντίνος Ζάππας, οι αναβιωτές των Ολυμπιάδων

Ευαγγελής και Κωνσταντίνος ΖάππαςΗ πορεία
Η ζωή των Ζάππα ήταν περιπετειώδης. Ο Ευαγγέλης Ζάππας γεννήθηκε, το 1800, στο Λάμποβο της Βορείου Ηπείρου. Νεότερος γιος (είχε έναν αδερφό μεγαλύτερο του κατά επτά χρόνια, τον Αναστάσιο, ο οποίος μετανάστευσε στη Μολδοβλαχία), του Βασίλη Ζάππα, σημαντικού τοπικού εμπόρου και της Σωτήρας, το γένος Μέξη. Στο χωριό του διδάχθηκε “...ολίγιστα γράμματα [...] και ταύτα αυτοδιδασκόμενος...”. Εκδηλώνοντας την ανήσυχη και τυχοδιωκτική του φύση εγκατέλειψε σε ηλικία 13 χρόνων την πατρική οικία για να ενταχθεί στη στρατιωτική υπηρεσία του Αλη Τεπελενλη, πασά των Ιωαννίνων. Μετά την εκτέλεση του αλβανού τοπάρχη από τα σουλτανικά στρατεύματα, ακολούθησε το Μάρκο Μπότσαρη στις νότιες ελληνικές επαρχίες. Συμμετείχε σε σειρά μαχών της επαναστατικής περιόδου, ενταγμένος ως κατώτερος αξιωματικός στα σώματα της οικογένειας των Μποτσαραίων και του Νάκου Πανουργιά, κάτω από την αρχηγία του οποίου πήρε το βαθμό του Ταξιάρχου και ανέλαβε τη διοίκηση των Βλαχοχωρίων της επαρχίας Σαλώνων στη Ρούμελη.
Μετά το τέλος των στρατιωτικών συγκρούσεων ο Ευαγγέλης Ζάππας, ως αναγνωρισμένος πια αξιωματικός, είχε τη δυνατότητα να αποκτήσει κτήματα. Αυτός όμως επανήλθε στη γενέτειρα του με στόχο να ασχοληθεί με το εμπόριο.

Αναζήτηση