Εμείς οι Αρμάνοι είμαστε πια οι τελευταίοι Έλληνες που λατινοφώνησαν προφορικά. Επί δεκαεπτά αιώνες έως και τον Μακεδονικό Αγώνα υπηρετήσαμε το Γένος με τα άρματα στο χέρι μεταξύ άλλων.
Οι ορεινοί οικισμοί της Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζουν ανάπτυξη της κοπαδιάρικης κτηνοτροφίας από τον 16ο αιώνα (Τσότσος 2011), η οποία, μέχρι και τον 20ό αιώνα, αποτέλεσε βασικό στοιχείο της τοπικής οικονομίας, καθώς γύρω από αυτήν αναπτύσσονταν και άλλες δραστηριότητες, όπως η επεξεργασία και διακίνηση κτηνοτροφικών προϊόντων, που οδήγησε στην ανάπτυξη του εμπορίου και των συναλλαγών με τον ευρύτερο χώρο.
Περί της καταγωγής των Κουτσοβλάχων υπάρχουν πολλές και διαφορετικές απόψεις. Όταν ανέβηκε ο πυρετός στη Μακεδονία, η Ρουμανία στηρίχτηκε σε μία απ' αυτές, κατά την οποία οι Κουτσόβλαχοι είναι Ρουμάνοι που κατέφυγαν στο νότο για να ξεφύγουν από τις βαρβαρικές επιδρομές1, για να χρησιμοποιήσει τη μειονότητα ως όργανο της αλυτρωτικής της πολιτικής.
Βλάχοι στην Ακαρνανία και ειδικότερα στην περιοχή Βονίτσης - Ξηρομέρου απαντώνται ήδη από τις αρχές του 13ου αιώνα.