«...Αρματολών πήρε ντορό κι' έστησε η λεβεντιά χορό ... » τραγουδιέται ακόμα και σήμερα στα χωριά των Γρεβενών.
Το αρματολίκι της Βόρειας ΠΙΝΔΟΥ ( η ευρύτερη περιοχή Γρεβενά - Σμόλικας - Μέτσοβο ), είναι ένα από τα πλέον αξιόλογα ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου. Στις δύσκολες ώρες της Επανάστασης, και όχι μόνο, λειτούργησε σαν προμαχώνας, αλλά και φράγμα συγκράτησης εχθρικών δυνάμεων που προοριζόταν για το Νότο. Απασχόλησε μ6νιμα τον κατακτητή, γύρω στα 300 χρόνια, και έδωσε πολλές μάχες μαζί του.
΄Οπως σε κάθε τόπο, σε κάθε λαό, έτσι και εδώ άλλες ήταν νικηφόρες και άλλες χαμένες. Πολλά είναι τα περιστατικά που ξετυλίχτηκαν και σε αυτό τον τόπο με : αίμα, θυσίες, καταστροφές, εξανδραποδισμούς συνειδήσεων και όσα άλλα μπορεί να εφεύρει ο κατακτητής.
Τα ονόματα, σημεία αναγνώρισης, προσδιορισμού, στοιχείο ταυτότητας. Είναι η ίδια η ιστορική ταυτότητα των Βλάχων που εγγράφεται σε όλα αυτά τα ονόματα των μικρών τόπων. Και οι ιδιοι φαίνεται να το ξέρουν κι αισθάνονται σίγουροι γι’ αυτή τους την αυτογνωσία όπως και για τα βουνά τους. Διότι αυτή είναι η δική τους, η βιωμένη αλήθεια...
Το Περιβόλι, «μια ομορφιά πραγματική, απλή κι αληθινή» όπως γράφει ο Ενισλείδης, είναι χτισμένο σ’ ένα φυσικό άνδηρο της μακεδονικής Πίνδου σε υψόμετρο 1350 μέτρα. Η επίσημη ονομασία μόνο ηχητική συγγένεια έχει με την αρχική ονομασία του οικισμού. Οι εντόπιοι βλαχόφωνοι κάτοικοι του οικισμού το ονομάζουν «Πριβόλεα» ή «Πιριβόλεα».
Πριν ξεκινήσω την εισήγηση μου θέλω να ευχαριστήσω την Οργανωτική και Επιστημονική Επιτροπή για την τιμή που μου κάνουν , να με συμπεριλάβουν στους αξιόλογους εισηγητές του παρόντος συμποσίου.
Επίσης για την ιστορία, πρέπει να αναφέρω ότι η αναβάθμιση των μέχρι σήμερα διοργανωθέντων σεμιναρίων και η διεύρυνση της θεματολογίας τους, σχεδιάστηκαν από το προηγούμενο Δ.Σ της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας και υλοποιούνται από το τωρινό, μετά από σχετική πρόταση του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης και του ρέκτη προέδρου του κ. Γιώργου Συννεφάκη.
Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί σύνεδροι, Οι μεγάλες ιστορικές μεταβολές στον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο, που συντελέστηκαν από τις αρχές ως τα μέσα του περασμένου αιώνα, με την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και τους Βαλκανικούς πολέμους, τη Mικρασιατική καταστροφή, τους δύο παγκόσμιους πολέμους και τέλος το τεράστιο κύμα της αστυφιλίας, μετά τον εμφύλιο, δημιούργησαν ένα νέο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον στην χώρα μας.
Η μουσικοχορευτική παράδοση του Πωγωνίου είναι πλούσια και έχει τη δική της ιδιομορφία, που οφείλεται σε ιστορικούς, κλιματολογικούς, ανθρωπολογικούς, κοινωνιολογικούς και άλλους παράγοντες.
Το πολυφωνικό τραγούδισμα “a capella” είναι παράδοση με αρχαίες ρίζες. Έχει ομαδικό και φωνητικό χαρακτήρα και στηρίζεται στις ανημίτονες και πεντατονικές μουσικές κλίμακες. Το πολυφωνικό τραγούδι αποτελείται από δύο, τρεις και τέσσερις φωνές (πάρτης, γυριστής, κλώστης ή ρίχτης, που σολάρουν, και ομαδικό ισοκράτημα).
Παρόλο που το πολυφωνικό τραγούδισμα συρρικνώνεται, ακόμα και σήμερα δρουν πολυφωνικά σχήματα με πρωτότυπες μελωδίες και εξαιρετική μουσική συνήχηση (Κτίσματα, Πωγωνιανή, Παρακάλαμος κ.ά.).