Η εισήγησή μου αυτή σκοπό έχει να αποτελέσει ένα πρακτικό βοήθημα για τους πολιτιστικούς φορείς και του χοροδιδασκάλους, ώστε με τη συμπαράσταση και τη συνεργασία ειδικών επιστημόνων, να συμμετέχουν ενεργά και ουσιαστικότερα σε αυτό που αποτελεί καταστατικό σκοπό όλων σχεδόν των Βλάχικων πολιτιστικών συλλόγων, τη διάσωση και διάδοση της μουσικοχορευτικής τους παράδοσης.

Α .1. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΟΡΟ
Ο χορός, ως ανθρώπινη συμπεριφορά μαζί με τη γλώσσα, τη μουσική και τη θρησκεία, ενυπάρχει σε όλους τους πολιτισμούς και είναι άμεσα συνδεδεμένος με την καθημερινότητα των ανθρώπων.
Αυτό που μερικοί εννοούν ως χορό, δηλ την αλληλουχία των βημάτων στον ρυθμό του τραγουδιού ή της μουσικής, δεν ανταποκρίνεται στην πολύπλοκη κοινωνική και πολιτισμική διάσταση του χορού στην παραδοσιακή κοινωνία.

Θα ήθελα πριν από όλα να ευχαριστήσω όλους όσους με βοήθησαν κατά την επιτόπια έρευνα στο Περιβόλι Γρεβενών όταν πριν από αρκετά χρόνια το 1995 επιχείρησα την πρώτη γνωριμία με το χωριό. Χρωστάω ευχαριστίες στον Λάκη τον Ζόμπουρα και στην μητέρα του Βασιλική, στην κυρία Ουρανία την Τσιλινή στην οικογένεια του κ. Γιώργου του Κουσκουρίδα και τέλος στην θειά –Γουλίκα Πατακιούτα που δεν είναι πια μαζί μας για τα τραγούδια που μου τραγούδησε και εδώ στο Περιβόλι και στο Βελεστίνο. Κάποια από τα τραγούδια που καταγράφηκαν τότε θα τα παρουσιάσουμε εδώ μια που βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο.
Οι σύλλογοι αποτελούν ουσιαστικά μία μεταφορά της κοινωνίας του χωριού στο χώρο. Δεν μεταφέρεται η κοινωνία του χωριού εξ ολοκλήρου με τις δομές της τις λειτουργίες της καθώς οι περιοχές ιδρύσεως των συλλόγων από την φύση τους δεν παρέχουν τις προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο. Άλλωστε σε μία τέτοια περίπτωση δεν θα υπήρχε λόγος δημιουργίας συλλόγων. Άρα οι σύλλογοι δημιουργούνται όταν για διαφόρους λόγους οι δομές της κοινωνίας του χωριού ή μιας παραδοσιακής κοινότητας αρχίζουν να γνωρίζουν την διάσπαση και η κοινότητα αρχίζει να αισθάνεται τον κίνδυνο της αποξένωσης των μελών της κάτι που οδηγεί πολύ συχνά στην εγκατάλειψη των εθίμων και όλων των άλλων στοιχείων που σχετίζονται με αυτά.

Η Ανδρική Βλάχικη φορεσιά του Περιβολίου Γρεβενών
Εδώ θα μιλήσω για την ανδρική φορεσιά του Περιβολιού «ΤΣΙΠΟΥΝΙΛΗ» Αλμπιλη – λέιλη (Τα άσπρα και τα μαύρα). Η Περιβολιώτικη Ανδρική επίσημη φορεσιά η γαμπριάτικη μέχρι το 1925 περίπου αποτελείτο από άσπρο πουκάμισο και άσπρα χολέβια αλλά από τότε και εντεύθεν μέχρι την εποχή του μεσοπολέμου άλλαξε και η επίσημη ήταν το μαύρο πουκάμισο και μαύρα χολέβια με το τσιπούνι και το υπόλοιπο εξοπλισμό.

Φορεσιά αποτελείτο:

1. Οι άνδρες κατάσαρκα φορούσαν την μάλλινη φανέλλα που ήταν χρώματος άσπρη ή θαλασσί πλεγμένη στο χέρι, επίσης φορούσαν σώβρακο και αυτό μάλλινο του ιδίου χρώματος πλεγμένο επίσης στο χέρι το χειμώνα και το καλοκαίρι υφασμάτινο.
2. Το πουκάμισο όπως προανέφερα ήταν χρώματος μαύρο ή άσπρο, το μαύρο ήταν συνήθως μεταξωτό γυαλιστερό και το άσπρο ήταν κάμποτ αρίστης ποιότητας. Κούμπωνε στο στήθος μπροστά και κατέληγε σε γιακά παπαδίστικο κάνοντας δίπλα από τα κουμπιά πέντε πιέτες δεξιά και αριστερά. Από την μέση και κάτω μέχρι το γόνατο που έφτανε έκανε αρκετές σούρες μόνο μπροστά. Το μανίκι ήταν φαρδύ και κούμπωνε στο καρπό του χεριού.

Οι βλαχόφωνοι Έλληνες του ελλαδικού χώρου ή όπως αλλιώς είναι γνωστοί και ως Κουτσόβλαχοι, Ελληνόβλαχοι, Αρωμούνοι (όπως αυτοαποκαλούνται) ή γενικά ως Βλάχοι είναι αυτόχθονες δίγλωσσοι Έλληνες, οι οποίοι διαφοροποιήθηκαν γλωσσικά με τον εκλατινισμό τους σε όλο το μήκος της οροσειράς της Πίνδου και στα βορειότερα τμήματα της Μακεδονίας. Ιστορικά μπορούμε να καθορίσουμε αυτόν το γλωσσικό εκλατινισμό, αφού εντοπίζεται στη συνύπαρξη των Ρωμαίων στρατιωτών με τους ντόπιους Έλληνες των παραπάνω περιοχών στις φρουρές - οροφυλακές, όπου συνυπηρετούσαν. Αυτές οι οροφυλακές (τα auxilia - επικουρικά στρατεύματα) είχαν οργανωθεί στις κυριότερες οδικές ορεινές διαβάσεις και είχαν καθιερωθεί για την ασφάλεια του νεοαποικιακού ρωμαϊκού κράτους.