Παροιμίες, ευχές, εκφράσεις

Παροιμίες, ευχές, εκφράσεις, γνωμικά στα βλάχικα και η μετάφραση τους.

Μπορείτε εύκολα να προσθέσετε όσες γνωρίζετε.

Υπάρχουν 69 λήμματα σε αυτό το λεξικό.
Αναζητείστε λήμματα

Λεξικά

Λήμμα Ερμηνεία (μετάφραση)
Άλγκι του πούντζι σ' πέστι του μούντσι
"Aσπρα" στα πουγκιά και ψάρια στα βουνά (άσπρα είναι τα χρήματα)
Ανία νι άρντι κάπλου φόκ' σ' αλούι λι άρντι τρα τζιόκ'
Εμένα μου καίει η φωτιά το κεφάλι και εκεινού του καίει για χορό
Αντούνα, κάντ' χίι τίνιρ' , σ' άι κάντ' αουσέστι
Μάζευε, όταν είσαι νέος, για να 'χεις όταν γεράσεις
Αούρλα φούρλου σ' φούγκα νικοκίρλου
Φωνάζει ο κλέφτης να φύγει ο νοικοκύρης
Απα μιντίτα κούτσιμπι αντούτσι
Το ανακατωμένο νερό φέρνει κούτσουρα
Άπα, φόκλου σ' μουλιάρεα νου άου πίστι
Το νερό, η φωτιά και η γυναίκα δεν έχουν εμπιστοσύνη
Αράβντα σ' τάτσ' μάκα βρέι σ' μπανέτζ'
Άκουγε και σώπαινε αν θέλεις να ζήσεις
Αράουλου νου στουάρνα ντιναπόι
Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω
Αρμάνλου 'ν κάλαρ' ι βα σ' ντοάρμα ι βα σ' κάντα
Ο Βλάχος καβάλα ή θα κοιμάται ή θα τραγουδάει
Αρμάνλου φιάτσι σ' κρεάπα σ' ντράκλου

Ο Βλάχος έκανε και τον διάολο να σκάσει

Αρμίνλι άρου μούλτου μίντι
Οι Βλάχοι έχουν πολύ μυαλό
ασκούλταε αουά, ασκούλτε αό
άκου εδώ
Αχτάρι κάπ', αχτάρι μίντι
Τέτοιο κεφάλι, τέτοιο μυαλό
Βίνιρι ιάστε τζούα α- λε Στα Βίνιρι
Η Παρασκευή είναι η ημέρα της Αγίας Παρασκευής
Ιού γκαλίινα κακαριάτζα, κόκουτλου τάτσι
Όπου η κότα κακαρίζει, ο κόκορας σωπαίνει
κα νβιάστε πι νούµτε
“κα νβιάστε πι νούµτε”, ή “κα νβιάστε νάου”.(=Όπως η νύφη στον γάµο, ή όπως η καινούργια νύφη) Παροιµία που λεγόταν όταν κάποιος ή κάποια ήταν ντροπαλός ή ντροπαλή, αντίστοιχα
Κάντου νου σ' άβντα φούρι, ατούμτσεα σ' τι αβέγκλι ντι νάσι
Όταν δεν ακούς κλέφτες, τότε να φυλάγεσαι από αυτούς.
Κάρι άλτα γκούρα μπάσι, μούμα σ τατα αγκαρσιάστι
Όποιος άλλο στόμα φυλάει, μάνα και πατέρα λησμονάει
Κάρι σιπταμάνα (σταμάνα) αέστα μ’νγκα ουμτουλέμνου του αλάντα μπάνα μ’νγκα μούλτου λέμνου
Όποιος αυτή τη βδομάδα τρώει λάδι στην άλλη ζωή τρώει πολύ ξύλο (έκφραση για την καθαρή βδομάδα)
Κάρι φουρά άκλου φουρά σ' σάκλου
Όποιος έκλεψε τη βελόνα έκλεψε και το σακί
Κιάτρα κριάπα, όμλου νου κριάπα
Η πέτρα ραγίζει, ο άνθρωπος δε ραγίζει.
Λα τούτς αρμίνλι χαιρετίματι
σε όλους τους Βλάχους χαιρετισμούς
Λιά κάνι ντιτ μαντρί σμλιάρα ντιτ σόι
Πάρε σκυλί από μαντρί και γυναίκα από σόι
Λούπλου λα αντάρα σ' χαρσιάστι
Ο λύκος στην αντάρα χαίρετε
Λούπλου πέρλου αρούκα μα μίντεα νου ου μούτα
Ο λύκος την τρίχα την ρίχνει αλλά το μυαλό δεν το αλλάζει
Μίντι λα μίντι νου τι άμου νιπόιου κε τι αμ ντινίντι
Mνήμη δεν σε έχω πίσω σε έχω μπροστά[κεφάλι]
Μουσάτα Στιμερίε
(Όμορφη Παναγιά)Παναγίτσα μου
Μπόου βίνισι, μπόου βτζίσι
Βόδι ήρθες, βόδι έφυγες
Μπόουλου σ' λεάγκα ντι κοάρνι σ' όμλου ντι λίμπα
Το βόδι δένεται από τα κέρατα και ο άνθρωπος από την γλώσσα
Μπούνα μλιάρι νου άρι ούτι όκλιι ούτι ουρέκλιι
Η καλή γυναίκα δεν έχει ούτε μάτια ούτε αυτιά
Νι ασουντά κούρλου,βα αλαξιάσκα κιρόουλου
Μου ίδρωσε ο κωλος,θ΄αλλαξει ο καιρός
Νου αρ στέψου αλάντζ, κάπου λάιου ανόστ άρι στέψου

Δε μας φταιν οι άλλοι, το μαύρο μας κεφάλι φταίει.

Νου ασπούνε ναπαρτίκα τσοαράι
Δε δείχνει το φίδι τα πόδια
Νου τσι φρίκε ντι όμιγιε μα ντι Ντουμιτζέ
Να μην φοβάσαι τους ανθρώπους αλλά τον Θεό
νούνε σα τσα μπανεάτζα νοάουα νούμα
Νούνε να σου ζήσει το νέο όνομα (Ευχή σε βαφτίσια)
Ντι αούμπρα ντι άκ' κάσα νου σ' φάτσι
Από την σκιά της καρφίτσας σπίτι δεν γίνεται
Ντι άπα τσι ντοάρμι σ' τσα χίμπα φρίκα
Από το νερό που "κοιμάται" να έχεις φόβο
Ντι λα τζάκα παν' λα φάκα μπουβαλίτσια σ' φιάτσι βάκα
Από το να το πει μέχρι να το κάνει, το μοσχαράκι έγινε αγελάδα
Ντι λα τζέκε πεν λα φάκε σφέτσι μπουβαλίτσα βάκε
Από το να πεις μέχρι να το κάνεις, έγινε το μοσχαράκι αγελάδα
Ντι του ίνιμα
Από καρδιάς
Ντουμιτζάλου ιάστι ανάλτου, μα βιάντι χαμπλά
Ο Θεός είναι ψηλά, μα βλέπει χαμηλά
Οάρα σλάμπα
Ώρα αχαμνή, κακιά ώρα
Εκφέρεται είτε ως δικαιολογία είτε και ως κατάρα.
Όμλου ιάστι ντούλτσι κα νιάρι, σ' γκρέου κα σάρι
Ο άνθρωπος είναι γλυκός σαν μέλι και βαρύς σαν αλάτι
Όμλου σ'πιλιξιάστι κου ζμπόρλου σι όχι κου ταπόρλου
Ο άνθρωπος διαμορφώνεται με το Λόγο κι όχι με το τσεκούρι
Ουσμπάγκ πουρίτσ τα στι μέκε

Θα βάλω ψύλλους να σε φάνε (Βαησμπάγκου πούριτσι στ μ'γκου)

παρίντσι, σ' βα μπανεάτζα νούμα
γονείς, να σας ζήσει το όνομα (Ευχές από βαφτίσια προς τους γονείς)
Πατρουτζάτσι σ' μάντσι πατρουτζάτσι σ' μπιάϊ πατρουτζάτσι α σουφλίτου σα λι ντάϊ
Σαράντα φάε σαράντα πιες σαράντα για την ψυχή να δώσεις (έθιμο για το ψυχοσάββατο)
Πούντα μάνε
Χωρίς αφεντικό (συνήθως το λέμε όταν κάνουμε κάτι λάθος ενώ χειριζόμαστε π.χ. ένα εργαλείο, ένα μαχαίρι,μία χτένα)
Ριμένου φέτσι ντράκου σκράπε
Ο Βλάχος έκανε και το διάολο να σκάσει
Σ' νου τσα σ - άφλα φρίνα του τράστου
Να μη σου βρεθεί αλεύρι στο ταγάρι (κατάρα)

Αναζήτηση