Παροιμίες, ευχές, εκφράσεις
Παροιμίες, ευχές, εκφράσεις, γνωμικά στα βλάχικα και η μετάφραση τους.
Μπορείτε εύκολα να προσθέσετε όσες γνωρίζετε.
Λεξικά
Λήμμα | Ερμηνεία (μετάφραση) |
---|---|
Άλγκι του πούντζι σ' πέστι του μούντσι |
"Aσπρα" στα πουγκιά και ψάρια στα βουνά (άσπρα είναι τα χρήματα)
|
Ανία νι άρντι κάπλου φόκ' σ' αλούι λι άρντι τρα τζιόκ' |
Εμένα μου καίει η φωτιά το κεφάλι και εκεινού του καίει για χορό
|
Αντούνα, κάντ' χίι τίνιρ' , σ' άι κάντ' αουσέστι |
Μάζευε, όταν είσαι νέος, για να 'χεις όταν γεράσεις
|
Αούρλα φούρλου σ' φούγκα νικοκίρλου |
Φωνάζει ο κλέφτης να φύγει ο νοικοκύρης
|
Απα μιντίτα κούτσιμπι αντούτσι |
Το ανακατωμένο νερό φέρνει κούτσουρα
|
Άπα, φόκλου σ' μουλιάρεα νου άου πίστι |
Το νερό, η φωτιά και η γυναίκα δεν έχουν εμπιστοσύνη
|
Αράβντα σ' τάτσ' μάκα βρέι σ' μπανέτζ' |
Άκουγε και σώπαινε αν θέλεις να ζήσεις
|
Αράουλου νου στουάρνα ντιναπόι |
Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω
|
Αρμάνλου 'ν κάλαρ' ι βα σ' ντοάρμα ι βα σ' κάντα |
Ο Βλάχος καβάλα ή θα κοιμάται ή θα τραγουδάει
|
Αρμάνλου φιάτσι σ' κρεάπα σ' ντράκλου | Ο Βλάχος έκανε και τον διάολο να σκάσει |
Αρμίνλι άρου μούλτου μίντι |
Οι Βλάχοι έχουν πολύ μυαλό
|
ασκούλταε αουά, ασκούλτε αό |
άκου εδώ
|
Αχτάρι κάπ', αχτάρι μίντι |
Τέτοιο κεφάλι, τέτοιο μυαλό
|
Βίνιρι ιάστε τζούα α- λε Στα Βίνιρι |
Η Παρασκευή είναι η ημέρα της Αγίας Παρασκευής
|
Ιού γκαλίινα κακαριάτζα, κόκουτλου τάτσι |
Όπου η κότα κακαρίζει, ο κόκορας σωπαίνει
|
κα νβιάστε πι νούµτε |
“κα νβιάστε πι νούµτε”, ή “κα νβιάστε νάου”.(=Όπως η νύφη στον γάµο, ή όπως η καινούργια νύφη)
Παροιµία που λεγόταν όταν κάποιος ή κάποια ήταν ντροπαλός ή ντροπαλή, αντίστοιχα
|
Κάντου νου σ' άβντα φούρι, ατούμτσεα σ' τι αβέγκλι ντι νάσι |
Όταν δεν ακούς κλέφτες, τότε να φυλάγεσαι από αυτούς.
|
Κάρι άλτα γκούρα μπάσι, μούμα σ τατα αγκαρσιάστι |
Όποιος άλλο στόμα φυλάει, μάνα και πατέρα λησμονάει
|
Κάρι σιπταμάνα (σταμάνα) αέστα μ’νγκα ουμτουλέμνου του αλάντα μπάνα μ’νγκα μούλτου λέμνου |
Όποιος αυτή τη βδομάδα
τρώει λάδι
στην άλλη ζωή
τρώει πολύ ξύλο (έκφραση για την καθαρή βδομάδα)
|
Κάρι φουρά άκλου φουρά σ' σάκλου |
Όποιος έκλεψε τη βελόνα έκλεψε και το σακί
|
Κιάτρα κριάπα, όμλου νου κριάπα |
Η πέτρα ραγίζει, ο άνθρωπος δε ραγίζει.
|
Λα τούτς αρμίνλι χαιρετίματι |
σε όλους τους Βλάχους χαιρετισμούς
|
Λιά κάνι ντιτ μαντρί σμλιάρα ντιτ σόι |
Πάρε σκυλί από μαντρί και γυναίκα από σόι
|
Λούπλου λα αντάρα σ' χαρσιάστι |
Ο λύκος στην αντάρα χαίρετε
|
Λούπλου πέρλου αρούκα μα μίντεα νου ου μούτα |
Ο λύκος την τρίχα την ρίχνει αλλά το μυαλό δεν το αλλάζει
|
Μίντι λα μίντι νου τι άμου νιπόιου κε τι αμ ντινίντι |
Mνήμη δεν σε έχω πίσω σε έχω μπροστά[κεφάλι]
|
Μουσάτα Στιμερίε |
(Όμορφη Παναγιά)Παναγίτσα μου
|
Μπόου βίνισι, μπόου βτζίσι |
Βόδι ήρθες, βόδι έφυγες
|
Μπόουλου σ' λεάγκα ντι κοάρνι σ' όμλου ντι λίμπα |
Το βόδι δένεται από τα κέρατα και ο άνθρωπος από την γλώσσα
|
Μπούνα μλιάρι νου άρι ούτι όκλιι ούτι ουρέκλιι |
Η καλή γυναίκα δεν έχει ούτε μάτια ούτε αυτιά
|
Νι ασουντά κούρλου,βα αλαξιάσκα κιρόουλου |
Μου ίδρωσε ο κωλος,θ΄αλλαξει ο καιρός
|
Νου αρ στέψου αλάντζ, κάπου λάιου ανόστ άρι στέψου | Δε μας φταιν οι άλλοι, το μαύρο μας κεφάλι φταίει. |
Νου ασπούνε ναπαρτίκα τσοαράι |
Δε δείχνει το φίδι τα πόδια
|
Νου τσι φρίκε ντι όμιγιε μα ντι Ντουμιτζέ |
Να μην φοβάσαι τους ανθρώπους αλλά τον Θεό
|
νούνε σα τσα μπανεάτζα νοάουα νούμα |
Νούνε να σου ζήσει το νέο όνομα
(Ευχή σε βαφτίσια)
|
Ντι αούμπρα ντι άκ' κάσα νου σ' φάτσι |
Από την σκιά της καρφίτσας σπίτι δεν γίνεται
|
Ντι άπα τσι ντοάρμι σ' τσα χίμπα φρίκα |
Από το νερό που "κοιμάται" να έχεις φόβο
|
Ντι λα τζάκα παν' λα φάκα μπουβαλίτσια σ' φιάτσι βάκα |
Από το να το πει μέχρι να το κάνει, το μοσχαράκι έγινε αγελάδα
|
Ντι λα τζέκε πεν λα φάκε σφέτσι μπουβαλίτσα βάκε |
Από το να πεις μέχρι να το κάνεις, έγινε το μοσχαράκι αγελάδα
|
Ντι του ίνιμα |
Από καρδιάς
|
Ντουμιτζάλου ιάστι ανάλτου, μα βιάντι χαμπλά |
Ο Θεός είναι ψηλά, μα βλέπει χαμηλά
|
Οάρα σλάμπα |
Ώρα αχαμνή, κακιά ώρα
Εκφέρεται είτε ως δικαιολογία είτε και ως κατάρα. |
Όμλου ιάστι ντούλτσι κα νιάρι, σ' γκρέου κα σάρι |
Ο άνθρωπος είναι γλυκός σαν μέλι και βαρύς σαν αλάτι
|
Όμλου σ'πιλιξιάστι κου ζμπόρλου σι όχι κου ταπόρλου |
Ο άνθρωπος διαμορφώνεται με το Λόγο κι όχι με το τσεκούρι
|
Ουσμπάγκ πουρίτσ τα στι μέκε | Θα βάλω ψύλλους να σε φάνε (Βαησμπάγκου πούριτσι στ μ'γκου) |
παρίντσι, σ' βα μπανεάτζα νούμα |
γονείς, να σας ζήσει το όνομα
(Ευχές από βαφτίσια προς τους γονείς)
|
Πατρουτζάτσι σ' μάντσι πατρουτζάτσι σ' μπιάϊ πατρουτζάτσι α σουφλίτου σα λι ντάϊ |
Σαράντα φάε
σαράντα πιες
σαράντα για την ψυχή να δώσεις (έθιμο για το ψυχοσάββατο)
|
Πούντα μάνε |
Χωρίς αφεντικό (συνήθως το λέμε όταν κάνουμε κάτι λάθος ενώ χειριζόμαστε π.χ. ένα εργαλείο, ένα μαχαίρι,μία χτένα)
|
Ριμένου φέτσι ντράκου σκράπε |
Ο Βλάχος έκανε και το διάολο να σκάσει
|
Σ' νου τσα σ - άφλα φρίνα του τράστου |
Να μη σου βρεθεί αλεύρι στο ταγάρι (κατάρα)
|
- 1
- 2