Ήθη και έθιμα

Ο ΤΡΑΝΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΤΗΝ ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ
Μια από τις μεγαλύτερες εορτές του χριστιανικού κόσμου είναι αυτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τον Δεκαπενταύγουστο. Είναι η εορτή της Μεγάλης Παναγίας (βλαχ. Στα-Μαρίι ατσιά μάρι), την οποία όλοι οι Βλάχοι τιμούν με ιδιαίτερη ευλάβεια. Κατά την εορτή αυτή της Θεομήτορος το πανηγύρι κρατά δυο μέρες σε όλα τα βλαχοχώρια.
Παλαιότερα οι κτηνοτρόφοι (βλαχ. τσέλνιτσι) πανηγύριζαν τη λήξη της γαλακτοκομικής περιόδου των γιδοπροβάτων¹. Η πρώτη μέρα του πανηγυριού είναι αφιερωμένη σε όλους τους μη κτηνοτρόφους Κλεισουριώτες. Γλεντούν με δυο ή τρεις παρέες βιολιά στις δυο πλατείες του χωριού. Την ημέρα αυτή παρέες ανδρών επισκέπτονται με τα βιολιά τα σπίτια των κτηνοτρόφων, όπου τους περιμένουν στρωμένα τραπέζια με ψημένα αρνιά, βλάχικες πίτες, μανούρια και άφθονο κρασί.

Από το προξενιό έως το γαμήλιο τραπέζι και γλέντι

Ο βλάχικος γάμος στα έξι σημερινά βλαχοχώρια του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, δηλαδή στην Παλαιομάνινα, στη Στράτο, στη Γουριότισσα, στα Αγράμπελα, στα Όχθια και στο Στρογγυλοβούνι, γινόταν (και γίνεται και σήμερα κατά ένα μεγάλο μέρος) με όλες τις παραδόσεις, που επιβίωσαν επί αιώνες, έχοντας... μυκηναϊκές και ομηρικές ρίζες!....

Στη Θήβα την Καθαρή Δευτέρα αναβιώνει ένα από τα πιο παλιά έθιμα της πατρίδας μας, ο Βλάχικος γάμος. Είναι ένα παλιό και ζωντανό ελληνικό έθιμο, που διατηρήθηκε στις ορεινές περιοχές της Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Ρούμελης, και μεταφέρθηκε στη Νότιο Ελλάδα, μετά την απελευθέρωση, γύρω στα 1830, από τους ίδιους τους Βλάχους, οι οποίοι, εγκαταλείποντας την άγονη περιοχή τους, κατέβηκαν νοτιότερα.
Την Τσικνοπέμπτη το βράδυ "πιάνονται τα προζύμια", γλεντοκόπι και ξενύχτι για τις χαρούμενες μέρες που θα 'ρθουν.
Την Κυριακή της Τυρινής, οι "Καπεταναίοι" με τον "Πανούση" (υπηρέτη), το φλάμπουρο και τα τοπικά όργανα (νταούλι και πίπιζα), φέρνουν βόλτα στα βλάχικα κονάκια και συναθροίζουν τα παλικάρια του "μπουλουκιού", τους βλάχους Μακεδόνες και Λιάπηδες. Συγκεντρώνονται τα "μπουλούκια" στους κεντρικούς δρόμους και στην πλατεία και χορεύουν.

Tην εκδήλωση διοργάνωσε η Αδελφότητα Σκλιβανιτών Ιωαννίνων σε συνεργασία με το Σύλλογο Βλάχων Ν. Σερρών "Γεωργάκης Ολύμπιος" και καλύφθηκε από την κρατική Τηλεόραση ΕΡΤ τον Αυγουστο 2000.
Τα γυρίσματα έγιναν στο σπίτι της οικογ. Ιωάννου Παππά-Σέβου στην Σκλίβανη Ξηροβουνίου Νομού Ιωαννίνων.
Ήταν μια πραγματικά πολύ όμορφη προσπάθεια και αξίζει μια μικρή παρουσίαση της.