Η Ρωμουνία, επανελθούσα εις την προ του έτους 1900 Μακεδονικήν αυτής πολιτικήν, ην από του βήματος της Ρωμουνικής βουλής τοσούτον επισήμως δια στόματος του επί της Παιδείας υπουργού αυτής είχεν αποκηρύξει, εδημιούργησε ζήτημα εκκλησιαστικόν και εθνοφυλετικόν εν Μακεδονία, κατ' ουδέν διαφέρον της εν έτει 1860 αρξαμένης βουλγαρικής εκκλησιαστικής ανταρσίας και του μετέπειτα φυλετικού κατά του ελληνισμού πολέμου, όστις έκτοτε εξακολουθεί, κηρύσσει δε όμοιον αγώνα κατ' αυτού.
Κατά του τοιούτου αγώνος ο Ελληνισμός είναι ηναγκασμένος ν' αμυνθή και τοσούτω μάλλον, όσω ούτος τυγχάνει αδικώτερος και αναιδέστερος. Διότι ο βουλγαρικός αγών βάσιν έχει την εν Μακεδονία ύπαρξιν μεγάλου αριθμού Βουλγάρων, ην ουδείς εχεφρονών δύναται ν' αρνηθή, ως ουδείς καλώς γνωρίζων ιστορίας και την παρούσαν κατάστασιν της περιπύστου ταύτης χώρας δύναται ν' αρνηθή τον ελληνικόν χαρακτήρα αυτής και την εν αυτή υπεροχήν του ελληνικού στοιχείου.
Το κεφάλαιο του δωσιλογισμού κατά την διάρκεια της Κατοχής στη Ελλάδα αποτελεί ακόμη και σήμερα, ένα από τα ελλιπώς μελετημένα ιστορικά θέματα της νεότερης ιστορίας μας.
Περίληψη:
Με αντικείμενο μελέτης συγκεκριμένες ορεινές κοινότητες της Πίνδου, η ανακοίνωση αναφέρεται στις συζητήσεις για τη σχέση του πολιτισμού με τις αντιλήψεις του χώρου, στον προβληματισμό δηλαδή για ζητήματα όπως η ιδεολογική αναπαράσταση του τόπου, η ερμηνευτική λειτουργία του τοπίου αλλά και η αμφισβήτηση της τοπικής οριοθέτησης της ταυτότητας. Προσεγγίζει δηλαδή τις έννοιες του χώρου, του τόπου και του τοπίου, της εντοπιότητας και της «απεδαφοποίησης» της ταυτότητας, ζητήματα που υπερβαίνουν μονοσήμαντες τοπικές προσεγγίσεις και παραπέμπουν σε υπερτοπικές θεωρήσεις. Η μελέτη του τοπικού και οι θεματικές με τις οποίες συνδέεται - το βίωμα, η μνήμη και η αναπαράσταση-, ο επαναπροσδιορισμός των διαστάσεων του χώρου, η μελέτη της τοπικής ιδιαιτερότητας μέσα από την ιστορικότητά της και τις δομικές συναρθρώσεις της, η σχέση τελικά της παράδοσης με τη νεωτερικότητα, αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού τόσο στο εσωτερικό των ανθρωπιστικών επιστημών αλλά και θέμα ευρύτερου διεπιστημονικού διαλόγου και διαμορφώνουν το πλαίσιο για τη διεύρυνση της θεωρητικής και μεθοδολογικής οπτικής της Λαογραφίας.
Επανεκδίδουμε, μετά από 245 χρόνια, το σπάνιο, πολύτιμο, συνάμα αγνοημένο -αν και πολυσυζητημένο- έργο του Θεόδωρου Α. Καβαλλιώτη (Θ.Α.Κ.), λαμπρής προσωπικότητας του νεοελληνικού διαφωτισμού, γνωστό ως τρίγλωσσο Λεξικό (Ρωμαίικα, Βλάχικα, Αλβανίτικα), με τον τίτλο: «Πρωτοπειρία παρά του σοφολογιωτάτου και αιδεσιμωτάτου διδασκάλου ιεροκήρυκος και πρωτοπαπά κυρίου Θεοδώρου Αναστασίου Καβαλλιώτου του Μοσχοπολίτου, ξυντεθείσα και νυν πρώτον τύποις εκδοθείσα δαπάνη του εντιμοτάτου, και χρησιμωτάτου κυρίου Γεωργίου Τρικούπα, του και Κοσμήσκη επιλεγομένου εκ πατρίδος Μοσχοπόλεως. Ενετήισιν 1770. Παρά Αντονίω τω Βόρτολι. Superiorum permissu, ac privilegio».
Τούτο το Τρίγλωσσον Λεξικόν τον Καβαλλιώτου περιέχει 1.170 λέξεις γραμμένες με το ελληνικό αλφάβητο στα ρωμαίικα (νεοελληνικά), βλάχικα (αρμάνικα των Ελληνοβλάχων) και αλβανίτικα (τοσκικα της νότιας Αλβανίας), καταχωρισμένες ανά γράμμα, ως ακολούθως: Α-105, Β-43, Γ-48, Δ-48, Ε-45, Ζ-11, Η-5, Θ-25,1-5, Κ-176, Λ-49, Μ-90, Ν-18, Ξ-13, Ο-27, Π-119, Ρ-18, Σ-131, Τ-55, Υ-11, Φ-55, Χ-50, Ψ-19, Ω-3 = 1.170 λέξεις. Λεξικογραφούμε τις 1.170 λέξεις με την κατάταξη που ο ίδιος ο συγγραφέας δημοσιοποίησε: Ρωμαίικα - Βλάχικα - Αλβανίτικα....