Βιβλιοπαρουσιάσεις

«Ζώντας ανάμεσα στους Βλάχους των Σερρών», είναι ο τίτλος του βιβλίου και αυτό το ανάμεσα υποδηλώνει στο πλαίσιο του σύγχρονου λαο-ανθρωπολογικού προβληματισμού, την ένταξη αλλά και την αποστασιοποίηση και αντικειμενικότητα που απαιτεί η επιστημονική έρευνα.

Πώς νιώθω ακόμα τα χέρια των Βλάχων να ανοίγουν σαν τεράστιες φτερούγες και να μ’ αγκαλιάζουν με δύναμη! «Βίνι φιτσόρλου, ήρθε το αγόρι!» Με σήκωναν ψηλά και μετά με πετούσαν στον αέρα και με ξανάπιαναν. Και δώστου απ’ την αρχή! Ο φόβος μην πέσω και σκάσω στο χώμα μού γαργαλούσε τα σωθικά μου, μα τι περίεργος φόβος ήταν εκείνος που μου έδινε συγχρόνως και ευχαρίστηση!

Το βιβλίο χωρίζεται σε δεκαεπτά κεφάλαια καλύπτοντας την ιστορία του Ασπροποτάμου από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τις ημέρες μας. Ο διαχωρισμός της ύλης σε τόσα κεφάλαια έγινε ώστε το βιβλίο να λειτουργήσει ως ένα πλήρες θεματικό και χρονικό λεξικό, όπου ο αναγνώστης θα μπορεί με σχετική ευκολία να ανατρέξει και να μελετήσει τα ιστορικά στοιχεία ενός συγκεκριμένου ασπροποταμίτικου οικισμού ή μιας ορισμένης χρονικής περιόδου. Έτσι κάποιες επικαλύψεις και επαναλήψεις ήταν αναπόφευκτες.

Συμπληρωματικές δραστηριότητες των κτηνοτρόφων της Πίνδου.
Οι νομάδες και ημινομάδες βλάχικοι πληθυσμοί έχουν απασχολήσει δια μακρών την ελληνική λαογραφία, αλλά και πολλούς και ποικίλους κλάδους της ελληνικής επιστήμης. Η σχετική βιβλιογραφία είναι μεγάλη και σπουδαία, βρίσκεται δε εν εξελίξει. Σημαντικό σταθμό στην επιστημονική αυτή πορεία αποτελεί η μετά χείρας μελέτη του Στέλιου Α. Μουζάκη, γνωστού για τις πολλές, πρωτότυπες, τεκμηριωμένες και άκρως ενδιαφέρουσες μελέτες του, στις οποίες πάντοτε προέχει η διεπιστημονική και η διαθεματική προσέγγιση του εκάστοτε ερευνώμενου θέματος. Εν προκειμένω, ο συγγραφέας συνδυάζει τη λαογραφία με την οικονομική ιστορία, μελετώντας τις μετακινήσεις και τις δραστηριότητες του Αναγνώστη Βασιλάκη και του τσελιγγάτου του, ανάμεσα στη Βωβούσα και στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Εξετάζει αλληλοδιαδόχως το ιστορικό πλαίσιο, τα κοινοτικά έσοδα, αλλά και τη συγκρότηση και τη δράση του τσελιγγάτου, τα παραγόμενα σε αυτό κτηνοτροφικά προϊόντα και τις πωλήσεις τους, τις συναλλαγές με μέλη του τσελιγγάτου, αλλά και με τις εκάστοτε κρατικές διοικητικές αρχές. 

Μόλις κυκλοφόρησε το τελευταίο βιβλίο του ασπροποταμίτη εκπαιδευτικού Δημήτρη Ι. Κωνσταντινίδη με τον τίτλο «Οι Ασπροποταμίτες Βλάχοι». Για τη στόχευση του βιβλίου ο συγγραφέας γράφει στον πρόλογό του: «Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες λόγιοι από τα χωριά του Ασπροποτάμου έχουν καταγράψει με ενάργεια την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας τους. Θεωρώ ωστόσο ότι λείπει από την σύγχρονη ελληνική βιβλιογραφία μια συνολική προσέγγιση της ασπροποταμίτικης κοινωνίας, η οποία να καλύπτει την πολύπτυχη δραστηριότητά της μέσα από μια συγκροτημένη πολυθεματική σύνθεση της εθνικής, θρησκευτικής, εκπαιδευτικής, πολιτιστικής, οικονομικής, εμπορικής και επαγγελματικής δράσης των μελών της. Το κενό αυτό φιλοδοξεί να καλύψει η παρούσα έκδοση προσθέτοντας νέες πληροφορίες, αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες και σημαντικά ντοκουμέντα, τα οποία αποκάλυψε η ιστορική σκαπάνη μόλις την τελευταία δεκαετία».
Η έκδοση χωρίζεται σε δεκαεπτά κεφάλαια καλύπτοντας την ιστορία του Ασπροποτάμου από τους αρχαίους χρόνους μέχρι τις μέρες μας. Διαχωρίζοντας την ύλη σε τόσα κεφάλαια, το βιβλίο λειτουργεί ως ένα πλήρες θεματικό και χρονικό λεξικό, όπου ο αναγνώστης μπορεί με ευκολία να ανατρέξει στα ιστορικά στοιχεία ενός συγκεκριμένου ασπροποταμίτικου οικισμού ή μιας ορισμένης χρονικής περιόδου.

Ακόμη δεν έχει καταγράφει η ιστορία των Βλάχων του ελληνικού χώρου σχετικά με την προέλευσή τους, την γλώσσα τους, την παράδοση και τον μικροπολιτισμό τους. Μολονότι από τη δεκαετία του '70 η ενασχόληση των ερευνητών με ζητήματα σχετικά με τους Βλάχους κινείται μέσα σε καθαρά επιστημονικά πλαίσια με την δημοσίευση διδακτορικών διατριβών, οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων κλπ. δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι δεν υπολείπονται πολλά ακόμη για να έχουμε μια σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα γι' αυτό το τμήμα του ελληνικού λαού που πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην εθνική, οικονομική και πολιτική αναγέννηση του ελληνισμού.
Επειδή στις μέρες μας έχει κάπως σιγάσει η έξαψη των εθνικιστικών συγκρούσεων και των «παθών» των Βαλκανικών λαών και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανοίγει ευοίωνες προοπτικές για την ειρηνική συμβίωση μεταξύ τους, πρέπει με μεγαλύτερη ψυχραιμία και νηφαλιότητα να συνεχιστεί η έρευνα για τους Βλάχους ώστε να αποκαλυφτούν πολύτιμες πτυχές της ζωής τους και της ιστορίας τους καθώς και των μετοικεσιών τους και των οικονομικών τους δραστηριοτήτων σ' όλο τον Βαλκανικό χώρο.
Τα άρθρα αυτά απευθύνονται σε κάθε φιλίστορα αναγνώστη και ιδιαίτερα σε κάθε Βλάχο γιατί, πολλές φορές, οι Βλάχοι υπήρξαν τα θύματα των διαφόρων συγκρούσεων και αντεγκλήσεων προσώπων και μηχανισμών που είχαν σαν πρόφαση την προστασία και την υπεράσπισή τους ενώ στην πραγματικότητα δημιούργησαν τεράστια προβλήματα τόσο στους ίδιους όσο και στις βλάχικες κοινότητες.