Οι ζωγράφοι από τη Σαμαρίνα, βλαχοχώρι των Γρεβενών, ήταν ως τώρα ελάχιστα γνωστοί είτε από δημοσιεύσεις κάποιων κτητορικών επιγραφών ναών στους οποίους είχαν εργαστεί είτε από αναφορές σε γενικά έργα για τη μεταβυζαντινή ζωγραφική είτε από δυσεύρετες δημοσιεύσεις τοπικών λογίων σε περιφερειακά περιοδικά και τοπικές εφημερίδες καθώς και από μια μονογραφία του Κίτσου Μακρή με τίτλο «Οι ζωγράφοι της Σαμαρίνας» (Θεσσαλονίκη 1991).
Βασικό στοιχείο της ενασχόλησης μου με τη μελέτη των Σαμαρινιωτών ζωγράφων, στάθηκε η προσπάθεια διερεύνησης του κατά πόσον η ζωγραφική αυτή στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα – μιας από τις σημαντικότερες περιόδους της νεοελληνικής ιστορίας - συμβάδιζε με τους άλλους τομείς ανάπτυξης του νέου Ελληνισμού.
Ως πεδίο δράσης και συλλογής υλικού επιλέχτηκαν οι παλιότερες σωζόμενες εκκλησίες της Σαμαρίνας, η Αγία Παρασκευή –άλλοτε καθολικό της ομώνυμης Μονής- και ο γειτονικός ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, αρχικά αφιερωμένος επίσης στην Αγία Παρασκευή. Προτιμήθηκε έτσι η σε βάθος εξέταση των δύο μνημείων, προκειμένου να διαπιστωθεί η συνέχεια ή όχι της μεγάλης μεταβυζαντινής παράδοσης της ζωγραφικής, τα δυτικά και γενικότερα τα νεωτερικά στοιχεία που υπεισέρχονται και εντάσσονται στα εικονογραφικά προγράμματα των εκκλησιών. Διαβάστε online ή κατεβάστε
H όλη δυναμική του Ελληνοβλάχικου στοιχείου ερμηνεύεται στα πλαίσια της ιδεολογικής συγκρότησης και της εκπαιδευτικής του οργάνωσης, στοιχεία που τελικά καθορίζουν τα χαρακτηριστικά της εκπαιδευτικής του ταυτότητας και οριοθετούν τις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις του ελληνικού φρονήματος και της ελληνικής του συνείδησης. Ερμηνεύοντας όλη την παραπάνω συμπεριφορά του παρουσιάστηκε το εθνικό ανάστημα των Ελληνόβλαχων με την αντιστασιακή και εθνεγερτική τους δυναμική στους αγώνες του ελληνικού έθνους, η αντίσταση τους στην εθνολογική και γλωσσική τους αλλοίωση, το εύρος του θρησκευτικού τους φρονήματος, η οργάνωση της ελληνικής τους παιδείας και η όλη πολιτισμική τους δραστηριότητα με την ενεργοποίηση των ελληνόβλαχων λογίων και των μεγάλων εθνικών ευεργετών. Έτσι μελετήθηκε ο συνολικός ελληνοβλαχικός πολιτισμός και παρουσιάστηκε η πολυσήμαντη δραστηριότητά του με μια συγκροτημένη και οργανωμένη πολυθεματική σύνθεση, που καλύπτει την εθνική, κοινωνική, θρησκευτική, εκπαιδευτική, πολιτιστική, πνευματική, οικονομική, εμπορική, επιχειρηματική, επαγγελματική, τεχνική και την καλλιτεχνική δράση των ελληνόβλαχων. Τα θέματα αυτά για πρώτη φορά αναλύθηκαν στο ιστορικό και κοινωνικό τους πλαίσιο, καλύφθηκε με την παρούσα διδακτορική διατριβή το επιστημονικό κενό που υπήρχε στο χώρο αυτό και ερμηνεύτηκε συνολικά η εθνική και κοινωνική διάσταση - προσφορά του ελληνοβλαχικού πληθυσμού στο νεοελληνικό έθνος. 
